Dysgrafia w pigułce, czyli wszystko co powinniśmy o niej wiedzieć.

Dysgrafia to forma agrafii, czyli całkowitej niezdolności pisania. rozpoznaje się ją u dzieci, które bardzo wolno uczą się pisać oraz u dorosłych, którzy doznali uszkodzenia mózgu.

Poziom umiejętności pisania u dzieci dotkniętych dysgrafią jest zróżnicowany. Niektóre nie potrafią rozróżniać małych i wielkich liter, inne mylą strony prawą z lewą, górę z dołem, mają też problemy z ortografią i interpunkcją. Dysgrafia często pojawia się z innymi trudnościami, np. z operowaniem liczbami (dyskalkulia), orientacją przestrzenną, agnozją (nieumiejętność nazywania i rozpoznawania poszczególnych palców). Często są to dzieci niezdarne- mają słabą koordynację wzrokowo-ruchową (informacje docierające do mózgu za pomocą tych dwóch zmysłów nie są wykorzystywane do kierowania ruchami), czyli brak zdolności do skutecznej ekspresji fizycznej oraz niewłaściwych reakcji na bodźce z otoczenia.

Dysgrafię można podzielić na trzy podtypy:

• dysgrafia dyslektyczna;
• dysgrafia spowodowana problemami ruchowymi;
• dysgrafia spowodowana zaburzeniami w orientacji przestrzennej.

W przypadku dysgrafii dyslektycznej odręczne pismo dziecka jest prawie niemożliwe do odczytania i dużo w nim błędów. Dysgrafia spowodowana problemami ruchowymi manifestuje się niewyraźnym pismem pozbawionym błędów oraz nieporadnym przepisywaniem tekstów. Dysgrafia spowodowana zaburzeniami orientacji przestrzennej to niewyraźne pismo, źle rozplanowane na kartce, pełne błędów i problemy z poprawnym przepisywaniem.

To, czy uczeń przezwycięży swoje trudności, czy zostanie w tyle za innymi uczniami zależy od jakości otrzymanej pomocy, presji wywieranej na niego w szkole i w domu. Uczniowie dotknięci dysgrafią pracują dwukrotnie ciężej od rówieśników, żeby osiągnąć chociaż połowę ich wyników. Dla tych dzieci pisanie nie jest skuteczną metodą komunikacji. Uważają je za żmudne i wyczerpujące zajęcie.

Problemy z pisaniem mogą ujawnić się na trzech etapach, tj. u małych dzieci, w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Pojawiają się kłopoty z prawidłowym trzymaniem narzędzia pisarskiego, zapisywaniem czytelnych i powtarzalnych liter oraz z prawidłową pisownią. W kl. 4-8 są poważne problemy z prawidłową organizacją tekstu, pisaniem wypracowań oraz gramatyką i interpunkcją.

Uczniowie dotknięci dysgrafią charakteryzują się następującymi cechami:

• kłopoty z odręcznym pismem;
• trudności, które wymagają sprawności manualnej: wycinanie, kolorowanie, zapinanie guzików , zawiązywanie sznurowadeł;
• duża sprawność werbalna połączona ze słabym czytaniem;
• czytanie bez zrozumienia;
• nierówny poziom pracy na lekcji;
• niezdarność podczas zajęć sportowych i rzucanie-chwytanie piłki, skakanie, bieganie.

W pracy z dzieckiem z dysgrafią należy:

• zwracać uwagę na prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego, ułożenie dłoni, zeszytu oraz sylwetki ciała podczas pisania;
• zezwolić na stosowanie zastępczych technik, np. pisanie na komputerze;
• pozwolić na stosowanie drukowanych liter, jeżeli w ten sposób pisze czytelniej i szybciej;
• zadawać krótsze prace pisemne (stawianie na jakość, a nie na ilość);
• podczas wykorzystywania zadań pisemnych zapewnić wzory prac, oddzielnie oceniać treść i sprawność warsztatową;
• dawać więcej czasu na wykonanie zadań
• pozwolić uczniowi na ustne odpowiedzi, jeśli nie potrafi wypowiadać się w formie pisemnej;
• przy wystawianiu oceny, należy kierować się poczynionymi postępami, a także zwracać uwagę na ilość wykonanej pracy, a nie tylko na jakość końcowego efektu;
• na klasówkach zaznaczać prawidłowe odpowiedzi, a nie tylko błędne;
• należy często przypominać dziecku o terminach oddania prac;
• opracować system nagradzania za pracę wykonaną w klasie i w domu;
• oceniać pracę domową ze zwróceniem uwagi na ilość czasu poświęconego przez ucznia na  wykonanie zadania;
• minimalizować potrzeby przepisywania tekstów z podręcznika, z tablicy;

Rodzice i nauczyciele powinni być świadomi problemów dzieci dotkniętych dysgrafią i podchodzić do nich z cierpliwością, życzliwością i zrozumieniem. Pozwoli to dzieciom rozwijać się we własnym tempie bez poczucia winy.

Opracowała: Małgorzata Jeremicz